نظریه "عصر مجازی" به عنوان چهارمین موج یا عصر تغییر جوامع

نظریه "عصر مجازی" به عنوان چهارمین موج تغییر جوامع و تاریخ بشر بعد از سه عصر کشاورزی، عصر صنعت و عصر اطلاعات برای اولین بار در جهان در سال ۱۳۷۲ توسط دکتر علی اکبر جلالی مطرح شد. نامبرده در آن زمان نظریه خود را در سمینارها و کنفرانس های بین المللی در دانشگاه های مختلف آمریکا،  انگلستان، مالزی، کره جنوبی، استرلیا، هند و در ایران تشریح نمود که مورد توجه قرار گرفت. آقای تافلر نظریه موج سوم عصر ارتباطات را مطرح کرده است و دکتر جلالی موج چهارم، عصر مجازی را در زمانی که هنوز فضای مجازی به عنوان یک واژگان در سطح جهان ناشناخته بود و کسی باور نداشت که فضای مجازی در مدت کوتاه می تواند زندگی مردم را دگرگون کند را مطرح کرد و از آن دفاع نمود. مقاله ضمیمه یکی از اسنادی است که این نظریه برای اولین بار توسط ایشان مطرح شده است. پرفسور رضا دانشمند برجسته ایرانی نظریه دکتر جلالی را در جمع سایر دانشمندان ایرانی که برای سخنرانی دکتر جلالی در دانشگاه واشنگتن دی سی در سال ۱۳۸۵ گرد آمده بودند امضا و تایید کرده است.

 Virtual Age: The Fourth Wave of Change in Society 

اولین روستای اینترنتی ایران در روستای شاهکوه، سال ۱۳۷۹

 شاهکوه روستایی است کوهستانی واقع در البرز مرکزی که از شمال به گرگان و از جنوب شرقی به شاهرود و از جنوب غربی به دامغان می‌رسد. از نظر تقسیمات استانی قبلا در استان سمنان و فعلا در حوزه استان گلستان قرار دارد. این روستا در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و با شهرهای گرگان و شاهرود ارتباط زمینی به فاصله مساوی ۶۰ کیلومتر از طریق راه زمینی دارد. شاهکوه به علت موقعیت کوهستانی خود دارای تابستان هایی معتدل و زمستان هایی سرد است و مردم آن به کارهای کشاورزی و دامپروری اشتغال دارند. در پاییز و زمستان مردم این منطقه به علت سردی هوا و عدم امکان کشت ‌و کار به شهرهای گرگان وعموما به روستای قرن آباد و شهرستان شاهرود کوچ می‌کنند. اما در تابستان شاهکوه جمعیت فراوانی را در خود جای می‌دهد و جمعیت آن به حدود پانصد خانواده می‌رسد.

شاهکوه نخستین روستای اینترنتی ایران است. این روستا در ۵ آگوست سال ۲۰۰۰ میلادی با پیشنهاد  دکتر علی اکبر جلالی نظریه پرداز موج چهارم، عصر مجازی و همكاری مجمع دانشگاهیان شاهكوه و اهالی شاهكوه به اینترنت متصل شد. امکانات و ارتباطات اینترنتی در این روستا از سال ۱۳۷۲ که هنوز در تهران مردم کمتر با اینترنت آشنا بودند فراهم شد و کلاسهای آموزش اینترنت در این روستا برای افراد پیر و جوان، کشاورز و چوپان، کودک و جوان، زن و مرد برگذار شد و ادبیات استفاده از اینترنت در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی روستا جا افتاد.

شاهکوه چگونه اولین روستای اینترنتی ایران شد؟

داستان اینترنتی شدن روستای شاهکوه از دیدگاه های مختلف حایز اهمیت است. اولا زمانی روستای شاهکوه به اینترنت متصل شد که هنوز حتی در تهران بستر توسعه آن فراهم نبود. ثانیا اگر به تاریخ ورود دولت به فضای اینترنت که در سال ۱۳۸۲ شروع شد نگاهی بیندازیم متوجه می شویم این روستا سه سال قبل از آن متوجه اهمیت این پدیده شده بود. ثالثا کار فرهنگ سازی و اینکه روستاییان این پدیده را بپذیرند کاری مشکل و طاقت فرسا بود. رابعا از دیدگاه جهانی کسی باور نداشت که یک روستای فقیر و دور افتاده در ایران بتواند همزمان با کشورهای توسعه یافته به اینترنت متصل شود و به همین دلیل شاههد بودیم که به محظ اطلاع جامعه جهانی از این اقدام رسانه های جهان مانند سی-ان-ان و واشنگتن پست و بسیاری از رسانه های جهان خبر آنرا پخش کردند و تیتر اصلی صفحه روزنامه ایران در آن زمان شد.

اولین اقدام دکتر جلالی برای ورود اینترنت به روستا فرهنگ سازی بود. ایشان به همراه دوستانشان در مجمع دانشگاهیان شاهکوه اولین اقدام فرهنگ سازی و آگاه نمودن مردم روستا از مزایای اینترنت را به عهده گرفتند. این کار را در جایی انجام داد که مردم روستا او و خانواده اش و سایر همکارانشان که همگی متعلق به همان روستا بودند را می شناختند. برای شروع کار دکتر جلالی از افراد سالمند زن و مرد روستا دعوت کرد که به مسجد روستا بیایند ودر آنجا ایشان با روستائیان مشورت نمود و از مزایا ومعایب دسترسی به اینترنت گفت وحتی برای اینکه کلمه اینترنت در ذهن آنها بماند کلمه اینترنت را چندین بار بخش نمود (این-تر-نت) و عکس هایی از گوسفندان مرینوس (که پشم زیادی دارند) و نحوه کاشت سیب زمینی (که محصول اصلی کشاورزی روستا بود) را در کشورهای پیشرو در این زمینه را نشان داد و حتی عکس زنهای بی حجاب و تبعات منفی تصاویر غیر متعارف را برایشان تشریح نمود تا بعدا افراد دیگری با طرح موضوعات ضد اینترنت تخریب نکنند و آنها را از موافقتشان برای ورود اینترنت به روستا پشیمان و مایوس نسازند. با فرهنگ سازی و معرفی فرصت ها و تهدیدات اینترنت نهایتا روستائیان با توجه به شناختی و اعتقادی که از دکتر جلالی بخاطر خدمات زیادی که در زمان جهاد سازندگی از ایشان داشتند و او را از خود می دانستند پذیرفتند که اینترنت به روستا بیاید! مطمئنا در آن زمان امکان بردن اینترنت به هیچ روستای دیگری به لحاظ تبلیغات منفی رسانه ها و صدا و سیما و عدم آشنایی مسولین کشور نبود.

اولین روستای اینترنتی ایران بدون بودجه دولتی ایجاد شده است
برای ایجاد اولین روستای اینترنتی به دولت مراجعه نشد و از هیچ منابع دولتی استفاده نگردید. زمانی که بزرگان روستا مانند حاج محمد مهدی عباسی که یکی از چهار بنیانگذار روستا بود موافقت خود را برای ورود اینترنت اعلام کردند یک نهاد بین خیریه بخش خصوصی به مدیریت دکتر تابش استاد دانشگاه شریف هزینه تعداد ده عدد کامپیوتر را بصورت هدیه پرداخت نمودند. کامپیوترها خریداری شد و به روستا آورده شد و آموزش و فرهنگ سازی شروع شد.

آموزش عمومی مهمترین اقدام برای شروع کار بود و به همین دلیل همه مردم روستا صرفنظر از پیر یا جوان بودن و یا باسواد و بی سواد بودن به کلاسهای آموزشی دعوت شدند و با اینترنت و کاربردهای آن آشنا گردیدند.

نقش حضور اینترنت در این روستا بسیار زیاد بوده است که در جای دیگری به آن پرداخته شده است. کتاب روستای الکترونیکی داستان کاملی را در این زمینه در خود دارد که علاقمندان به آن ارجاع داده می شوند. همین اندازه اعلام می شود که روستای شاهکوه هم اکنون بیش ار ۲۵۰۰ دانشجو و فارغ التحصیل دارد که تعدادی از آنها در کشورهای اروپایی و آمریکا و حتی در سیلکون ولی مشغول می باشند. بیش از ۲۰۰ دبیر و استاد دانشگاه و چند سیاسی برجسته در حد وزیر و وکیل معاون وزیر و مدیران کل دستگاه های دولتی و تجار معروف گلستانی شاهکویی می باشند. بطوریکه امروزه به جرئت می توان گفت که در منزل هر چوپان و یا کشاورز شاهکویی یک مهندس و یا دکتر در متخصص کامپیوتر ویا تخصصهای جنبی مرتبط به کامپیوتر وجود دارد. این تجربه ارزشمند ملی باید مورد توجه مسولین کشور جهت کپی سازی از ایده باشد.

اولین مرکز جامع خدمات ICT روستایی کشور
اولین مرکز جامع خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی کشور در روستای قرن آباد محل قشلاق روستائیان شاهکوه از توابع شهرستان گرگان به همت دکتر علی اکبر جلالی در سال ۱۳۸۲ تاسیس گردید. روستای قرن آباد پس از ایجاد این مرکز از نظر اقتصادی و اجتماعی شاهد پیشرفت های زیادی هم در زمینه اقتصادی و اجتماعی و هم در زمینه منابع انسانی بوده است. این روستا فضای فرهنگی لازم برای درک مسولین کشور به ارزش گذاری در خدمات فناوری اطلاعات به روستاها را بوجود آورد. شایدمهمترین دستاورد این مرکز را توسعه بیش از ده هزار دفتر فناوری اطلاعات روستایی در کشور دانست که مشغول خدمات می باشند.

این مرکز مورد توجه جهانیان قرار گرفت و یونسکو یک پروژه تحقیقاتی در خصوص پیشرفت وضعیت روستاییان در زمینه اقتصادی و اجتماعی انجام داد که رشد بالای ۵۰ درصد نتیجه تحقیق بعد از یکسال که از شروع کار مرکز گذشته بود بوده است. علاوه بر آن این مرکز مورد توجه نهادهای بین المللی جهان که در حوزه روستایی فعالیت می کنند قرار گرفته است بطوریکه این مرکز توانست  جایزه eAsia سال ۲۰۰۷ را در منطقه آسیا و اقیانوسیه به خود اختصاص دهد. اطلاعات بیشتر از این مرکز در کتاب اینترنت روستایی دکتر جلالی موجود است.

 اولین درس مجازی ایران در سال ۱۳۸۲
اولین درس دیجیتالی که بصورت مجازی قابل دسترس بود برای اولین بار در کشور توسط دکتر علی اکبر جلالی تهیه شده است. درس تجزیه و تحلیل سیگنالها و سیستم ها اولین درس و محتوای دیجیتالی ایران است.
درس تجزیه و تحلیل سیگنال ها و سیستم ها یک درس کلیدی در مهندسی برق است که دکتر جلالی و دانشجویان وقت ایشان توانستند این درس را بر روی شبکه اینترنت عرضه کنند تا دانشجویان سراسر کشور و خارج کشور از آن استفاده نمایند.

طراحی و مدیریت اولین شهر الکترونیکی ایران در جزیره کیش
اولین شهر الکترونیکی ایران در جزیره کیش در سال ۱۳۸۰ همراه با برگزاری بزرگترین همایش شهرهای الکترونیکی و اینترنتی جهان در جزیره کیش با حضور ۱۵۰۰ نفر از کارشناسان وخبرگان ایران که نزدیک به ۷۰۰ نفر از آنها مسئولین کشور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور از وزارت تا سایر مدیران شدند و تاریخ توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران از آن تاریخ شروع شده است.

داستان طراحی و تلاش در پیاده سازی شهر الکترونیکی کیش و بزرگترین همایش برگزار شده در تاریخ جزیره کیش در کتابی که توسط دکتر علی اکبر جلالی تالیف شده است بصورت گسترده آمده است.

اولین کارگاه کشاورزی اینترنتی
در روستای قرن آباد وابسته به اولین روستای الکترونیکی تلاش زیادی شده است تا کاربردهای فناوری اطلاعات در حوزه کشاورزی از طریق سخنرانی سمینار و یا کارگاه به کارشناسان وزارت کشاورزی و کشاورزان معرفی شود. در این زمینه کارگاه کشاورزی اینترنتی یکی از مواردی بود که برای اولین بار در این روستا در سال ۱۳۸۵ برگزار شد و مورد توجه کشور قرار گرفت. متاسفانه عدم حمایت نظام دولتی و وابستگی بسیاری از امور به دولت سبب شد که اینگونه فعالیت های ثمربخش تکرار نشوند و همین موضوع باعث عقب ماندگی کشاورزی سنتی ایران است.

جهت ترویج استفاده از اینترنت در حوزه کشاورزی و دامپروی اولین کارگاه کشاورزی اینترنتی در روستای قرن آباد با حضور دکتر جلالی به عنوان استاد و کارشناسان کشاورزی سازمان کشاورزی بعضی از استانهای کشور ومردم برگزار شد و امید را در روستائیان برای تولید بیشتر از طریق استفاده از تجربیات موجود در اینترنت افزایش داد.